Nếu như BHXH bắt buộc bao gồm nhiều chế độ như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, hưu trí, tử tuất,… thì BHXH tự nguyện chỉ gồm hai chế độ: hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, chính sự đơn giản và linh hoạt lại giúp BHXH tự nguyện trở thành sự lựa chọn phù hợp cho những người lao động có thu nhập không ổn định, làm nghề tự do, lao động mùa vụ hoặc sinh sống ở nông thôn.

          Tại BHXH huyện Gò Công Tây (tỉnh Tiền Giang), chúng tôi gặp ông Nguyễn Hữu Giới nguyên Trưởng phòng Lao động – Thương binh và Xã hội huyện Tân Phú Đông. Là người từng tích cực vận động người dân tham gia BHXH, BHYT hộ gia đình, ông Giới nay đã nghỉ hưu và hưởng lương hưu trên 9 triệu đồng/tháng. Hiểu rõ giá trị của chính sách BHXH, ông đã trích một phần lương hưu để tham gia BHXH tự nguyện cho con trai – anh Nguyễn Hữu Tính, sinh năm 1985 hiện đang lao động tự do. Với ông, đó là cách thiết thực để bảo đảm cuộc sống cho con khi về già.

Phó Giám đốc BHXH huyện Gò Công Tây Võ Ngọc Hoa trao bìa sổ BHXH cho ông Giới tham gia BHXH tự nguyện cho con

         Chia sẻ với chúng tôi, ông Giới bày tỏ: “Cuộc sống đầy biến động, ai biết được ngày mai ra sao. Nếu không còn đủ sức lao động thì lấy gì nuôi thân, nuôi gia đình? Vì vậy, tôi chọn tham gia BHXH tự nguyện cho con, không chỉ là khoản tích lũy lâu dài, mà còn là một sự yên tâm.” Ông cho biết thêm, mức đóng BHXH tự nguyện hiện nay thấp hơn so với một số loại bảo hiểm nhân thọ, lại được nhà nước hỗ trợ một phần nên rất phù hợp với điều kiện của người lao động tự do. Hơn hết, chính sách này có lương hưu hàng tháng và quyền lợi mai táng, tử tuất khi không may qua đời – đó chính là chỗ dựa cho cả bản thân và gia đình.

         Từ trải nghiệm cá nhân, ông Giới tích cực chia sẻ, vận động anh em họ hàng, bà con xóm giềng, những người lao động tự do giống con mình tham gia BHXH tự nguyện để cùng nhau có một tương lai ổn định hơn. Ông tin rằng, khi người dân hiểu rõ quyền lợi, chắc chắn sẽ sẵn sàng tham gia.

         Qua tìm hiểu thực tế, chúng tôi ghi nhận nhiều người lao động tự do, nhất là ở khu vực nông thôn, bày tỏ mong muốn được tham gia BHXH tự nguyện. Khi còn sức khỏe, họ có thể làm việc, tích lũy hoặc được con cháu phụ giúp, nhưng nếu không may đau ốm, mất sức lao động thì có một khoản lương hưu hàng tháng sẽ là điểm tựa quý giá.

       Tuy nhiên, không phải ai cũng có đầy đủ thông tin về chính sách này. Công tác tuyên truyền đến nhóm lao động phi chính thức còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều cán bộ BHXH đã không quản ngại đường xa, đến tận khu dân cư, tổ dân phố để tư vấn, thuyết phục. Song việc thay đổi nhận thức vẫn cần thời gian, sự bền bỉ và cả sự đồng hành từ chính quyền, đoàn thể.

       Việc mở rộng diện bao phủ BHXH tự nguyện là bài toán không dễ, nhưng đầy tính nhân văn. Để người dân, đặc biệt là lao động tự do, hiểu và tự nguyện tham gia, cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của toàn hệ thống chính trị. Chỉ khi người dân chủ động chuẩn bị cho tương lai, thì an sinh mới thật sự bền vững./.